Loại cà phê nào an toàn và không an toàn khi bạn bị thiếu máu?

Espresso, cold brew, pour-over, v.v. những loại cà phê khác nhau sẽ có mức hấp thụ sắt khác nhau. Mức độ tác động này khác nhau đáng kể giữa các loại cà phê, phụ thuộc vào phương pháp chế biến, thành phần và cách thức pha. Cùng tìm hiểu cụ thể!

Polyphenol ảnh hưởng tới bệnh thiếu máu

Trước khi tìm hiểu về các nhóm loại cà phê khác nhau, hãy hiểu về Polyphenol trước. Polyphenol là nhóm hợp chất thực vật có vai trò quan trọng trong cà phê, đặc biệt là axit chlorogenic và tannin. Mặc dù được biết đến với đặc tính chống oxy hóa có lợi, những hợp chất này lại có khả năng “bắt cặp” với sắt trong quá trình tiêu hóa, tạo thành các phức hợp không thể hấp thu vào máu.

Polyphenol trong nhóm cà phê truyền thống

Cà phê truyền thống được định nghĩa bởi các phương pháp pha thủ công, với thời gian tiếp xúc lâu giữa nước và bột cà phê. Đặc điểm này cho phép chiết xuất tối đa các hợp chất, đặc biệt là polyphenol và các chất chống oxy hóa.

Trong nhóm này, cà phê phin thể hiện tác động mạnh nhất đến sự hấp thu sắt do thời gian chiết xuất lâu và không có vật cản giữa bột cà phê và nước.

Polyphenol trong nhóm cà phê pha máy

Đặc trưng của nhóm này là áp suất cao và thời gian tiếp xúc ngắn, tạo ra những đặc tính riêng biệt trong việc chiết xuất polyphenol.

Espresso thể hiện nồng độ polyphenol cao nhất, nhưng do khối lượng nhỏ nên tổng tác động thực tế có thể thấp hơn các loại khác.

Polyphenol trong nhóm cà phê lạnh

Phương pháp pha lạnh tạo ra những thay đổi đáng kể trong cấu trúc và hoạt tính của polyphenol, dẫn đến sự khác biệt trong tác động đến hấp thu sắt.

Nhóm cà phê lạnh nổi bật với khả năng giảm thiểu tác động tiêu cực đến hấp thu sắt, đặc biệt là cold brew với quy trình chiết xuất độc đáo.

Polyphenol trong nhóm cà phê chế biến đặc biệt

Đây là nhóm các loại cà phê đã trải qua quá trình chế biến đặc biệt, tạo ra những thay đổi trong cấu trúc và hoạt tính của polyphenol.

Mỗi phương pháp chế biến đều tạo ra những thay đổi đặc trưng trong cấu trúc phân tử của polyphenol, dẫn đến sự khác biệt trong khả năng ức chế hấp thu sắt.

Các yếu tố ảnh hưởng đến bệnh thiếu máu

Thứ nhất là nhiệt độ – đóng vai trò then chốt trong việc chiết xuất và hoạt hóa polyphenol. Nghiên cứu chỉ ra ba ngưỡng nhiệt độ quan trọng:

• Nhiệt độ cao (90-96°C): Tối ưu cho chiết xuất polyphenol, đặc biệt là axit chlorogenic
• Nhiệt độ trung bình (70-85°C): Giảm hiệu quả chiết xuất, nhưng duy trì cấu trúc phân tử tốt hơn
• Nhiệt độ thấp (<20°C): Chiết xuất chậm, giảm đáng kể lượng polyphenol được giải phóng

Thứ hai là thời gian tiếp xúc Mối quan hệ giữa thời gian và chiết xuất polyphenol không hoàn toàn tuyến tính:

• Thời gian ngắn (<2 phút): Chiết xuất nhanh nhưng không hoàn toàn, chủ yếu là các phân tử dễ hòa tan
• Thời gian trung bình (2-5 phút): Đạt cân bằng tốt giữa chiết xuất và bảo toàn cấu trúc
• Thời gian dài (>5 phút): Chiết xuất tối đa nhưng có thể dẫn đến oxy hóa và biến đổi cấu trúc

Áp suất và phương pháp pha ở vị trí thứ ba, làm ảnh hưởng trực tiếp đến cách polyphenol được giải phóng:

• Áp suất cao (như trong espresso): Tạo ra chiết xuất đậm đặc, polyphenol cô đọng
• Áp suất thường: Cho phép chiết xuất từ từ, tự nhiên hơn
• Phương pháp nhỏ giọt: Tạo ra sự chiết xuất có chọn lọc

Thứ tư là độ mịn của bột cà phê Kích thước hạt cà phê ảnh hưởng đến diện tích tiếp xúc và hiệu quả chiết xuất:

• Extra fine: Tăng diện tích tiếp xúc, chiết xuất nhanh và mạnh
• Medium: Cân bằng giữa tốc độ và chất lượng chiết xuất
• Coarse: Chiết xuất chậm, giảm khả năng giải phóng polyphenol

Tất cả những phân tích và khuyến nghị trên đây đều nhằm mục đích giúp người thiếu máu vẫn có thể thưởng thức cà phê một cách an toàn.

Tuy nhiên, việc áp dụng cụ thể cần được cá nhân hóa dựa trên tình trạng sức khỏe và mức độ thiếu máu của từng người. Để hiểu rõ hơn về cách thức uống cà phê phù hợp khi bị bệnh về thiếu sắt, đừng bỏ lỡ khuyến cáo cách uống cà phê an toàn cho người thiếu máu.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cà phê không caffeine vẫn ảnh hưởng đến hấp thu sắt?

Vì polyphenol, không phải caffeine, là hợp chất chính ảnh hưởng đến hấp thu sắt. Quá trình loại bỏ caffeine không làm thay đổi hàm lượng polyphenol trong cà phê.

2. Cold brew có thực sự an toàn hơn cho người thiếu máu?

Có, cold brew có tác động nhẹ hơn do quá trình chiết xuất lạnh giảm đáng kể lượng polyphenol được giải phóng, giúp giảm thiểu ảnh hưởng đến hấp thu sắt.

3. Thêm sữa vào cà phê có giúp giảm tác động đến hấp thu sắt không?

Có một phần. Protein trong sữa có thể liên kết với polyphenol, tạo ra cơ chế cạnh tranh và giảm nhẹ tác động ức chế hấp thu sắt.

4. Có cách nào để vừa thưởng thức cà phê vừa không ảnh hưởng đến hấp thu sắt?

Có thể uống cà phê cách bữa ăn 1-2 giờ, chọn loại cà phê phù hợp như cold brew hoặc cà phê pha loãng, và tránh uống cùng lúc với thực phẩm giàu sắt.