Nông lâm kết hợp – đảm bảo bền vững cho tương lai ngành cà phê?

– TASTE THE ORIGIN –

Trong báo cáo mới nhất về triển vọng cung cầu cà phê thế giới của USDA, mức tiêu thụ cà phê toàn cầu dự kiến ​​tăng 1,8 triệu bao lên 167 triệu bao. Tuy nhiên cà phê đang bước vào chu kỳ năng suất kém do chịu tác động của thời tiết khắc nghiệt . Ngoài ra, tình trạng hiệu ứng nhà kính, hạn hán kéo dài khiến sản lượng cà phê toàn cầu niên vụ 2021-2022 giảm mạnh. Các chuyên gia cho biết nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này chính là biến đổi khí hậu. Nếu tình hình không được cải thiện, biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng sẽ khiến diện tích đất phù hợp để trồng cà phê thu hẹp nhanh chóng. Việc này sẽ gây nên những hệ quả tiêu cực đến tương lai ngành cà phê. Một trong nhiều giải pháp đã được đề xuất trong những năm gần đây là nông lâm kết hợp – một cách giúp các nhà sản xuất cà phê giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Giải pháp này có thực sự hiệu quả trong việc bảo vệ tương lai của ngành cà phê? Cùng 43 Factory Coffee tìm hiểu ngay nhé.

Cà phê nông lâm kết hợp là gì?

Nông lâm kết hợp là một phương thức trồng trọt (trong đó bao gồm trồng cà phê) đan xen hay giữa các loại cây khác và rừng. Phương thức được phát triển, thực hiện dựa trên các tiêu chuẩn sử dụng đất một cách bền vững, bảo vệ rừng, thân thiện với môi trường, duy trì và phát triển đa dạng sinh học. Cà phê trồng theo nông lâm kết hợp được trồng chung với các cây bụi, thân gỗ lâu năm, cây nông nghiệp ngắn ngày và kết hợp với chăn nuôi. 

Tuy nhiên, không phải loại cà phê nào cũng sinh trưởng tốt trong môi trường có độ che phủ dày đặc. Để trồng cà phê nông lâm kết hợp cần sử dụng các giống cà phê có đặc tính ưa bóng. Vì thế, Tổ chức nghiên cứu nông nghiệp phục vụ phát triển bền vững tại khu vực nhiệt đới và Địa Trung Hải (CIRAD) đã tập trung nghiên cứu các giống cà phê đa dạng hơn, cải thiện kỹ thuật canh tác, cũng như đánh giá hiệu suất để tìm ra các giống mới phù hợp. Đặc biệt, trong 20 năm qua, CIRAD và Tập đoàn dịch vụ hàng hóa mềm hàng đầu thế giới chuyên về cà phê, ca cao và bông (ECOM) đã phát triển các giống arabica lai có khả năng chống chịu với khí hậu, phù hợp hơn để trồng dưới bóng râm. Những giống này rất lý tưởng cho các hộ sản xuất nhỏ sử dụng các kỹ thuật canh tác nông lâm kết hợp. Bên cạnh đó, để xác định năng suất và chất lượng của các giống lai này, dự án BREEDCAFS (BREEDing Coffee for AgroForestry Systems) đã được thành lập để đánh giá cách thức các giống lai này hoạt động trên cơ sở lâu dài ở các trang trại sản xuất nhỏ.

Cà phê nông lâm kết hợp đảm bảo tương lai bền vững cho ngành cà phê

Ngành cà phê đang đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, suy giảm năng suất và chất lượng, giá trị cà phê bị đánh giá thấp khiến nông dân không đủ trang trải chi phí để tiếp tục bám trụ. Cà phê nông lâm kết hợp nỗ lực tăng chất lượng, giá trị cà phê dựa trên các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất, bảo vệ môi trường. Điều này khiến giá trị thương mại và môi trường được cân bằng đảm bảo tương lai bền vững cho ngành cà phê toàn cầu.

Giảm thiểu rủi ro và tăng thu nhập cho nông dân

Nông lâm kết hợp cho phép người trồng cà phê có nhiều nguồn thu nhập khác nhau từ các nông phẩm thâm canh cùng cây cà phê. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro do biến động giá cả và thị trường của cà phê, đồng thời tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Ngoài ra, trong nông lâm kết hợp cây trồng được phát triển tự nhiên hạn chế tối thiểu sử dụng các chất hoá học giúp tiết kiệm chi phí đầu vào như phân bón hoá học, thuốc bảo vệ thực vật, nguồn nước tưới tiêu,.…

Mô hình trồng này còn cung cấp cho cây cà phê bóng râm tránh khỏi ánh nắng khắc nghiệt của mặt trời, làm giảm nhiệt độ. Nó giúp làm chậm giai đoạn trưởng thành của quả khi cà phê phát triển, cho phép nó tích tụ nhiều đường, chất béo và các hợp chất hương vị. Nông lâm kết hợp cũng cung cấp các điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cà phê giúp cây phát triển tốt, tăng năng suất và chất lượng. Sau khi được chế biến, sấy khô và rang, nó sẽ có nhiều hương vị ngọt ngào, phức tạp, được ưa chuộng trên thị trường quốc tế. 

Hơn nữa, các các kỹ thuật sử dụng trong nông lâm kết hợp cũng có thể giúp thúc đẩy và cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc và tính minh bạch. Nếu chúng được thu hoạch và chế biến riêng biệt, cà phê có thể dễ dàng được truy xuất nguồn gốc từ một nhà sản xuất, trang trại hoặc hợp tác xã. Điều này có nghĩa là giá trị kinh tế của cà phê sẽ được nâng cao kéo theo khả năng nông dân, nhà sản xuất, nhà rang xay sẽ có thể nhận được giá cao hơn cho những loại cà phê này. 

Tuy nhiên, thị trường cho phân khúc cà phê này chưa được phổ biến. Đặc biệt nếu việc trồng, thu hoạch và chế biến riêng lẻ theo quy mô nhỏ sẽ gặp khó khăn do khả năng tiếp cận nguồn lực kém và cần rất nhiều chi phí. Các nông dân nhỏ lẻ cũng khó duy trì nếu không có nguồn thu lâu dài. Vì thế, để áp dụng tốt mô hình này nông dân phải đảm bảo có thị trường cho loại cà phê mà họ đang trồng. 

Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường

Trồng cà phê nông lâm kết hợp sẽ tạo ra một môi trường sống phong phú cho nhiều loài động thực vật. Điều này giúp duy trì sự cân bằng sinh thái, giảm thiểu sự xâm nhập của các loài gây hại và bệnh tật, bảo vệ đa dạng di truyền của các loài cây trồng. Các loại cây trong hệ thống nông lâm kết hợp giúp cản nước mưa, hạn chế xói mòn đất, duy trì mức độ mùn và chất dinh dưỡng trong đất, thúc đẩy chu trình tuần hoàn của các nguyên tố vi lượng. Mật độ cây xanh dày đặc cũng giúp điều tiết nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng cho cà phê, giảm sự bay hơi của nước và khí nhà kính. Chúng cũng hấp thụ nhiều carbon dioxide (CO2) hơn so với cà phê được trồng trong mô hình chuyên canh truyền thống. Điều này là do cả cây cà phê và cây che bóng đều hấp thụ CO2 từ khí quyển giúp giảm tác động của sự nóng lên toàn cầu. Bên cạnh đó, trong nông lâm kết hợp đề cao sử dụng các biện pháp thân thiện với môi trường như sử dụng phân bón hữu cơ, tái chế rác thải thành chế phẩm sinh học,… giúp duy trì và cải thiện chất lượng đất.  Chính vì thế, việc trồng cà phê nông lâm kết hợp có thể giúp các trang trại giảm thiểu tác động môi trường rộng lớn hơn, bù đắp đến mức các trang trại cà phê này có thể trở thành nơi trung hòa carbon hoặc âm tính carbon.

Có thế thấy, nông lâm kết hợp giúp nâng cao giá trị của cà phê, cải thiện môi trường, đời sống của các bên liên quan đặc biệt là người nông dân. Tuy việc cần tốn chi phí đầu tư gây khó khăn cho các nhà sản xuất nhỏ lẻ nhưng nhìn chung mô hình này có những tác động tích cực đối với tương lai ngành cà phê. Những kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng đều hướng đến mục tiêu giảm thiểu sự gia tăng của biến đổi khí hậu và duy trì sự bền vững của toàn ngành. Nếu bạn muốn ủng hộ các loại cà phê trồng theo nông lâm kết hợp có thể ghé qua 43 Factory Coffee Roaster để lựa chọn các sản phẩm chất lượng nhé.

Nguồn: perfectdaily

Bài viết liên quan:

– Cuộc thi “Coffees Roasted at Origin” lần thứ 9 của AVPA sắp diễn ra tại Paris

– Cà phê Shaya – Hạt cà phê vì sự bền vững của cộng đồng

– Trải nghiệm cà phê Dimma – Hạt cà tạo sinh kế cho cộng đồng Bench Maji