EUDR hoãn đến 2025, doanh nghiệp cà phê tại Châu Âu đã làm gì?

Sau nhiều tháng thảo luận, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức quyết định hoãn thực thi Quy định chống phá rừng (EUDR) đến tháng 12/2025. Quyết định này đang tạo ra những thay đổi đáng kể trong chiến lược của các doanh nghiệp cà phê châu Âu, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc cung cầu toàn cầu.

Diễn biến mới nhất về EUDR và phản ứng thị trường cà phê

Mặc dù thời hạn thực thi đã được lùi một năm, các nhà rang xay và nhập khẩu châu Âu vẫn đang đẩy mạnh việc tích trữ cà phê. Theo Ricardo Dos Santos, Giám đốc cấp cao của Riccoffee (UK), các roaster đang gấp rút nhập hàng để phòng ngừa nguy cơ thiếu hụt nguồn cung trong quý I/2025. Holger Preibisch, Giám đốc Hiệp hội Cà phê Đức, cũng xác nhận xu hướng này, đặc biệt khi EC vẫn chưa hoàn thiện mọi chi tiết về việc thực thi quy định.

Thay đổi đáng kể trong cơ cấu nguồn cung

Brazil đang tận dụng tốt cơ hội này khi xuất khẩu cà phê sang EU trong 7 tháng đầu 2024 đã tăng 65% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, Uganda bất ngờ nổi lên như một nguồn cung Robusta quan trọng cho châu Âu, đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung từ Việt Nam – nhà sản xuất Robusta lớn nhất thế giới – sụt giảm do điều kiện thời tiết khô hạn.

Theo Reuters, ngày 18 tháng 12, các nước Liên minh châu Âu hôm thứ Ba đã chấp thuận hoãn luật chống phá rừng của khối trong một năm, xác nhận việc hoãn chính sách xanh đầu tiên trên thế giới, Hội đồng EU cho biết trong một tuyên bố.

Một điểm sáng đáng chú ý là Cameroon, quốc gia đã đạt được tiến bộ đáng kể khi khoảng 80% sản lượng cà phê và ca cao đã đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc của EUDR. Thành công này đến từ việc các nhà khai thác đã hoàn thành việc định vị địa lý cho các trang trại, xác nhận rằng vùng canh tác không gây mất rừng hoặc suy thoái đất kể từ ngày 31/12/2020.

Thách thức cho các doanh nghiệp khi hoãn EUDR

Dù có thêm thời gian chuẩn bị, các doanh nghiệp châu Âu vẫn phải đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo nguồn cung tuân thủ EUDR. Đặc biệt khi phần lớn nguồn cung cà phê của châu Âu phụ thuộc vào hàng triệu nông hộ nhỏ trên toàn cầu, việc đảm bảo mọi lô hàng đều đáp ứng các quy định mới là một nhiệm vụ không hề đơn giản.

Trước đó, các doanh nghiệp Châu Âu đã nỗ lực thực hiện đẩy mạnh việc tìm kiếm giải pháp tuân thủ. Trong đó, công ty kinh doanh cà phê xanh đa quốc gia Neumann Kaffee Gruppe (NKG) đã hợp tác với công ty giám sát nạn phá rừng của Hà Lan Satelligence.

NKG trước đó ra thông báo, sẽ sử dụng các công cụ giám sát dựa trên vệ tinh của Satelligence trên toàn bộ chuỗi cung ứng cà phê xanh của công ty ở Honduras và Uganda.

Bên cạnh đó, Satelligence cũng đã ký một thỏa thuận với tổ chức phi lợi nhuận Fairtrade International để giám sát nạn phá rừng trên đất trồng cà phê và ca cao. Một công ty khác có trụ sở tại Utrecht cũng cung cấp công nghệ giám sát hỗ trợ nền tảng Carble. Công nghệ này được thiết kế có khả năng theo dõi và kiểm soát mức độ hoạt động sản xuất của nông dân. Với một phạm vi tác động tích cực và hạn chế phá rừng cụ thể, nông dân sẽ được thưởng một khoản tiền từ đó khuyến khích họ duy trì rừng đồng thời đảm bảo sản phẩm sản xuất đáp ứng đủ tiêu chí của EUDR.

Tác động đến giá cả và dự báo thị trường

Theo phân tích của Sàn Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), việc EU hoãn thực thi EUDR đã tạo ra một điểm chuyển quan trọng trên thị trường. Trong ngắn hạn, áp lực tích trữ của các nhà nhập khẩu sẽ giảm bớt, giúp giá cà phê có thể ổn định ở mức dưới 4,700 USD/tấn. Tại thị trường nội địa Việt Nam, giá có thể dao động trong khoảng 100,000-110,000 VND/kg.

Tuy nhiên, thị trường vẫn đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung. Sản lượng cà phê tại một số nước sản xuất hàng đầu sụt giảm do hạn hán kéo dài, trong khi nhu cầu nhập khẩu từ EU vẫn duy trì ở mức cao. Sự mất cân bằng cung-cầu này, cộng với hoạt động đầu cơ trên thị trường phái sinh cà phê, có thể tiếp tục tạo áp lực lên giá trong thời gian tới.

Doanh nghiệp nên tận dụng việc hoãn EUDR như thế nào?

Trong bối cảnh mới, nhiều doanh nghiệp châu Âu đang theo đuổi chiến lược hai mũi nhọn:

• Đảm bảo nguồn cung ngắn hạn thông qua việc tăng cường nhập khẩu từ các nước đã sẵn sàng đáp ứng yêu cầu như Brazil và Cameroon.
• Đầu tư dài hạn vào hệ thống truy xuất nguồn gốc và hỗ trợ nông hộ nhỏ tuân thủ quy định.

Thời gian gia hạn một năm sẽ là cơ hội quý giá để chuỗi cung ứng cà phê toàn cầu chuẩn bị tốt hơn cho những thay đổi sắp tới.

ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Phó Tổng Giám đốc MXV nhận định, việc chuyển đổi sang một thị trường xanh hơn và giải quyết các vấn đề môi trường vẫn là mục tiêu dài hạn cần được theo đuổi, bất kể thời điểm bắt đầu có bị trì hoãn hay không.

Tóm lại

Quyết định hoãn thực thi EUDR đã tạm thời giảm bớt áp lực cho các doanh nghiệp châu Âu, nhưng không làm thay đổi nhu cầu cấp thiết về việc chuyển đổi chuỗi cung ứng. Thị trường cà phê toàn cầu đang chứng kiến những thay đổi cấu trúc quan trọng, với sự nổi lên của các nguồn cung mới và xu hướng đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Các câu hỏi liên quan

1. Thời hạn thực thi EUDR mới là khi nào?

EUDR sẽ chính thức có hiệu lực vào tháng 12/2025, sau khi EU quyết định gia hạn thêm một năm.

2. Vì sao các doanh nghiệp vẫn đẩy mạnh nhập khẩu dù đã có thêm thời gian?

Do lo ngại về nguồn cung trong quý I/2025 và EC vẫn chưa hoàn thiện mọi chi tiết về việc thực thi quy định.

3. Những quốc gia nào đang được hưởng lợi từ tình hình hiện tại?

Brazil với mức tăng xuất khẩu 65%, Uganda nổi lên như nguồn Robusta thay thế, và Cameroon với 80% sản lượng đã đáp ứng yêu cầu truy xuất.

4. Giá cả cà phê sẽ biến động như thế nào?

Theo MXV, giá có thể ổn định dưới 4,700 USD/tấn, nhưng vẫn chịu áp lực từ tình trạng thiếu hụt nguồn cung và hoạt động đầu cơ.

5. Doanh nghiệp châu Âu đang có những giải pháp gì?

Họ đang theo đuổi chiến lược kép: tăng cường nhập khẩu ngắn hạn và đầu tư dài hạn vào hệ thống truy xuất nguồn gốc.