Portafilter là gì? Khám phá “trái tim” của máy pha cà phê espresso

– DESCRIBE THE ORIGIN –

Portafilter, hay còn gọi là group handle, là “trái tim” của quá trình pha chế espresso. Nó không chỉ đơn thuần là một công cụ chứa cà phê, mà còn là yếu tố quyết định đến chất lượng và hương vị của mỗi tách espresso. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu tìm hiểu về portafilter là gì, từ cấu tạo, vai trò cho đến cách sử dụng và lựa chọn portafilter phù hợp.

Định nghĩa và lịch sử phát triển của portafilter

Portafilter là một bộ phận có thể tháo rời của máy pha cà phê espresso, được thiết kế để chứa cà phê xay và tạo điều kiện cho quá trình chiết xuất espresso. Nó có hình dạng giống như một cái thìa lớn với tay cầm dài, thường có đường kính từ 58mm đến 58,5mm (tùy thuộc vào loại máy).

Portafilter hoạt động bằng cách giữ cà phê xay trong một lớp nén chặt, cho phép nước nóng dưới áp suất cao đi qua để chiết xuất hương vị và các hợp chất hòa tan từ cà phê. Quá trình này tạo ra espresso – một loại cà phê đậm đặc với lớp crema đặc trưng trên bề mặt.

Portafilter đã trải qua một quá trình phát triển dài từ khi máy pha cà phê espresso đầu tiên được phát minh vào năm 1884 bởi Angelo Moriondo. Tuy nhiên, thiết kế portafilter như chúng ta biết ngày nay chủ yếu bắt nguồn từ những cải tiến của Luigi Bezzera vào đầu thế kỷ 20.

– 1901: Luigi Bezzera đăng ký bằng sáng chế cho máy pha cà phê espresso đầu tiên sử dụng hơi nước và áp suất để pha cà phê nhanh chóng.

– 1905: Desiderio Pavoni mua bằng sáng chế từ Bezzera và bắt đầu sản xuất máy pha cà phê espresso thương mại đầu tiên, bao gồm cả portafilter.

– 1938: M. Cremonesi phát triển một piston được vận hành bằng tay, cải thiện đáng kể quá trình chiết xuất và dẫn đến sự phát triển của portafilter hiện đại.

– 1961: Ernesto Valente của Faema giới thiệu máy E61, một bước đột phá trong thiết kế máy pha cà phê espresso, bao gồm cả portafilter cải tiến.

Kể từ đó, portafilter đã được liên tục cải tiến về mặt thiết kế và vật liệu để tối ưu hóa quá trình chiết xuất espresso.

Cấu tạo và các bộ phận chính của portafilter

Portafilter là một công cụ quan trọng trong quá trình pha chế espresso, bao gồm nhiều bộ phận khác nhau có vai trò riêng biệt. Phần chụp tay cầm, thường được làm từ nhựa cách nhiệt, gỗ hoặc thép không gỉ bọc nhựa, giúp barista dễ dàng cầm nắm và gắn portafilter vào máy. Thiết kế ergonomic của nó tạo sự thoải mái khi sử dụng, và một số loại có thể tháo rời để thay thế thuận tiện.

• Vòng lọc

Thường được chế tạo từ thép không gỉ chất lượng cao, đóng vai trò chứa cà phê xay và cho phép nước đi qua trong quá trình chiết xuất. Nó có nhiều lỗ nhỏ ở đáy và có thể tháo rời để dễ vệ sinh. Vòng lọc có nhiều kích thước khác nhau tùy thuộc vào lượng cà phê cần sử dụng.

• Vòi xả

Làm từ thép không gỉ hoặc đồng thau mạ chrome, có nhiệm vụ dẫn cà phê espresso từ vòng lọc xuống cốc. Vòi xả có thể là đơn hoặc đôi, với vòi đôi cho phép pha đồng thời hai tách espresso và phân phối đều lượng cà phê.

• Thân portafilter

Thường được làm từ đồng thau mạ chrome hoặc thép không gỉ, kết nối các bộ phận khác và tạo nên cấu trúc chính. Nó có rãnh và tai để gắn vào group head của máy pha cà phê, và được thiết kế để tối ưu hóa việc giữ nhiệt trong quá trình chiết xuất.

• Lò xo giữ vòng lọc

Làm từ thép không gỉ, có chức năng giữ vòng lọc cố định trong thân portafilter. Nó cho phép dễ dàng thay đổi vòng lọc khi cần thiết.

• Nút nén

Một phụ kiện đi kèm quan trọng. Thân nút nén thường làm từ thép không gỉ, nhôm hoặc gỗ, còn đế làm từ thép không gỉ. Nó được sử dụng để nén chặt cà phê xay trong vòng lọc trước khi pha chế, với trọng lượng đủ để tạo áp lực nén cà phê và đường kính phù hợp với kích thước của vòng lọc.

Portafilter đóng vai trò then chốt trong quá trình pha chế espresso, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hương vị của cà phê.

Vai trò của portafilter trong quá trình pha chế cà phê espresso

Portafilter đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ quá trình pha chế cà phê espresso, từ bước đầu tiên cho đến khi hoàn thành.

Trong giai đoạn nạp cà phê xay, portafilter cung cấp một không gian chính xác để đong lượng cà phê cần thiết. Vòng lọc của nó giúp phân phối đều cà phê xay, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nén cà phê hiệu quả sau đó.

Khi đến bước nén cà phê, bề mặt phẳng của vòng lọc cho phép nén cà phê đều và chặt. Quá trình này tạo ra một lớp cà phê đồng nhất, giúp kiểm soát tốt tốc độ nước chảy qua trong giai đoạn chiết xuất. Thiết kế đặc biệt của portafilter cho phép nó gắn chặt vào group head của máy espresso, tạo ra một hệ thống kín và đảm bảo nước chỉ đi qua lớp cà phê nén.

Trong quá trình chiết xuất, portafilter đóng vai trò then chốt. Nó duy trì áp suất cần thiết (thường là 9 bar) và nhờ các lỗ nhỏ ở đáy vòng lọc, nước đi qua cà phê một cách đều đặn, tối ưu hóa quá trình chiết xuất. Đồng thời, thân portafilter giúp duy trì nhiệt độ ổn định, đảm bảo chất lượng espresso.

Sau khi chiết xuất, vòi xả của portafilter định hướng dòng espresso, tạo điều kiện cho việc hình thành lớp crema đẹp mắt. Đối với portafilter có vòi đôi, nó còn giúp phân phối đều lượng espresso vào hai tách, thuận tiện cho việc pha chế nhiều ly cùng lúc.

Cuối cùng, thiết kế có thể tháo rời của portafilter cho phép vệ sinh dễ dàng sau mỗi lần sử dụng. Khả năng thay thế vòng lọc cũng góp phần duy trì hiệu suất tối ưu của portafilter theo thời gian, đảm bảo chất lượng espresso luôn ổn định qua nhiều lần sử dụng.

Trái tim của phương pháp pha cà phê Espresso. Việc chọn đúng portafilter có thể tạo nên sự khác biệt lớn trong chất lượng espresso.

Lựa chọn portafilter phù hợp

Khi lựa chọn portafilter, có nhiều yếu tố cần cân nhắc để đảm bảo bạn có được công cụ phù hợp nhất cho việc pha chế cà phê espresso. Dưới đây là những điểm quan trọng cần xem xét:

Kích thước portafilter

Đường kính của portafilter là yếu tố quan trọng đầu tiên cần xem xét. Kích thước 58mm là phổ biến nhất trong các máy pha cà phê chuyên nghiệp, trong khi 53mm thường được sử dụng trong các máy gia đình. Các kích thước khác như 49mm, 51mm, và 54mm cũng tồn tại nhưng ít phổ biến hơn.

Dung tích của portafilter cũng đóng vai trò quan trọng. Single basket thường chứa 7-9g cà phê, double basket chứa 14-18g, và triple basket chứa 21-24g. Việc chọn kích thước phù hợp với máy pha cà phê và nhu cầu sử dụng của bạn là rất quan trọng.

Chất liệu

Chất liệu của portafilter ảnh hưởng đến độ bền, khả năng giữ nhiệt và hương vị cà phê. Thép không gỉ là lựa chọn phổ biến vì bền và dễ vệ sinh, tuy nhiên khả năng giữ nhiệt không bằng đồng thau mạ chrome. Đồng thau mạ chrome giữ nhiệt tốt hơn nhưng cần bảo dưỡng kỹ lưỡng hơn. Nhôm là lựa chọn nhẹ và giá rẻ nhưng không bền bằng hai loại trên.

Số lượng vòi xả

Portafilter có thể có vòi đơn, vòi đôi hoặc không có vòi (bottomless). Vòi đơn phù hợp cho việc pha một tách espresso mỗi lần, trong khi vòi đôi cho phép pha đồng thời hai tách. Bottomless portafilter không có vòi xả, cho phép quan sát trực tiếp quá trình chiết xuất, hữu ích cho việc đánh giá và cải thiện kỹ thuật pha chế.

Ergonomics và thiết kế

Kiểu dáng và ergonomics của portafilter ảnh hưởng đến sự thoải mái khi sử dụng. Tay cầm nên được thiết kế để cầm nắm chắc chắn và thoải mái, với một số loại sử dụng gỗ hoặc nhựa cách nhiệt để tránh bỏng. Trọng lượng cũng là yếu tố cần cân nhắc, portafilter nặng hơn thường giữ nhiệt tốt hơn nhưng có thể gây mệt mỏi khi sử dụng lâu dài.

Tính tương thích và thương hiệu

Cuối cùng, đảm bảo portafilter tương thích với máy pha cà phê của bạn là điều cần thiết. Kiểm tra kỹ kích thước, hệ thống khóa và các thông số kỹ thuật khác. Chọn thương hiệu uy tín như VST, IMS, La Marzocco, Rancilio hay E61 có thể đảm bảo chất lượng, nhưng cũng cần cân nhắc đến ngân sách của bạn.

Bằng cách cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố trên, bạn có thể chọn được portafilter phù hợp nhất, góp phần tạo nên những tách espresso hoàn hảo.

Trong thế giới Specialty Coffee, portafilter không chỉ là một công cụ pha chế mà còn là biểu tượng của sự chuyên nghiệp, đam mê và cam kết với chất lượng. Việc hiểu rõ và sử dụng thành thạo portafilter là một kỹ năng quan trọng đối với bất kỳ ai muốn khám phá sâu hơn về thế giới cà phê đặc sản.

Tạm kết

Portafilter đóng vai trò không thể thiếu trong việc tạo ra những tách cà phê hoàn hảo. Từ việc chứa và nén cà phê đến việc kiểm soát quá trình chiết xuất, portafilter ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hương vị của cà phê.

Hiểu rõ về cấu tạo, cách sử dụng và cách lựa chọn portafilter phù hợp sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng pha chế, đồng thời tận hưởng trọn vẹn hương vị cà phê. Việc đầu tư vào một portafilter chất lượng và thực hành thường xuyên là chìa khóa để trở thành một barista tại gia xuất sắc.

Hãy nhớ rằng, mỗi chi tiết nhỏ trong quá trình pha chế đều quan trọng. Từ việc chọn hạt cà phê, xay mịn đến độ, nén cà phê và sử dụng portafilter đúng cách – tất cả đều góp phần tạo nên một tách espresso đỉnh cao.

Để tìm hiểu thêm về portafilter và kỹ thuật pha chế cà phê espresso, bạn có thể tham khảo các khóa học barista chuyên nghiệp hoặc các tài liệu chuyên sâu từ Hiệp hội Cà phê Đặc biệt (Specialty Coffee Association). Hãy tiếp tục khám phá và thử nghiệm để tìm ra phương pháp pha chế phù hợp nhất với khẩu vị của bạn.

Chúc bạn thành công trong hành trình khám phá thế giới cà phê espresso!

Các câu hỏi liên quan

Q1: Portafilter là gì và tại sao nó quan trọng trong việc pha chế espresso?

A1: Portafilter là bộ phận có thể tháo rời của máy pha cà phê espresso, được thiết kế để chứa cà phê xay và tạo điều kiện cho quá trình chiết xuất espresso. Nó quan trọng vì nó kiểm soát quá trình chiết xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hương vị của espresso.

Q2: Làm thế nào để chọn portafilter phù hợp với máy pha cà phê của tôi?

A2: Để chọn portafilter phù hợp, bạn cần xem xét các yếu tố sau:

Kích thước (thường là 58mm hoặc 53mm)

Tính tương thích với máy pha cà phê của bạn

Chất liệu (thép không gỉ, đồng thau mạ chrome)

Số lượng vòi xả (đơn, đôi hoặc bottomless)

Thương hiệu và chất lượng

Q3: Làm thế nào để sử dụng portafilter đúng cách để có được tách espresso ngon?

A3: Để sử dụng portafilter đúng cách:

Vệ sinh và làm nóng portafilter trước khi sử dụng

Đong lượng cà phê chính xác (thường 18-20g cho double shot)

Nén cà phê đều với lực khoảng 13,6-18,1 kg

Lắp portafilter vào máy và bắt đầu quá trình pha chế

Theo dõi thời gian chiết xuất (khoảng 25-30 giây cho double shot)

Q4: Tại sao cần vệ sinh portafilter thường xuyên và làm thế nào để vệ sinh đúng cách?

A4: Việc vệ sinh portafilter thường xuyên rất quan trọng để duy trì chất lượng espresso và kéo dài tuổi thọ của thiết bị. Để vệ sinh:

Loại bỏ bã cà phê sau mỗi lần sử dụng

Rửa sạch bằng nước nóng

Sử dụng bàn chải mềm để làm sạch các lỗ nhỏ trên vòng lọc

Lau khô bằng khăn sạch

Tránh sử dụng chất tẩy rửa mạnh hoặc vật dụng kim loại sắc nhọn

Q5: Sự khác biệt giữa portafilter bottomless và portafilter thông thường là gì?

A5: Portafilter bottomless (không đáy) không có vòi xả, cho phép quan sát trực tiếp quá trình chiết xuất espresso. Ưu điểm của nó bao gồm:

Giúp đánh giá và cải thiện kỹ thuật pha chế

Tạo ra crema dày hơn

Dễ vệ sinh hơn Tuy nhiên, nó đòi hỏi kỹ thuật pha chế chính xác hơn để tránh tình trạng “spurting” (phun tóe).

Portafilter thông thường có vòi xả (đơn hoặc đôi) và thường dễ sử dụng hơn cho người mới bắt đầu.