Làm thế nào để cải thiện tình trạng thiếu lao động trong ngành cà phê tại Mỹ La Tinh?

– TASTE THE ORIGIN –

Theo nghiên cứu về các vấn đề lao động ảnh hưởng đến ngành cà phê toàn cầu thông qua Hợp tác về việc làm công bằng, tự do và bình đẳng của tổ chức xã hội dân sự Verité do Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ, số lượng lao động tại các trang trại cà phê Mỹ La Tinh bị suy giảm nghiêm trọng trong những năm gần đây. Sự thiếu hụt này đa phần do điều kiện làm việc không đảm bảo, mức lương thấp cùng xu hướng di cư, xuất khẩu lao động ra nước ngoài từ các nước sản xuất cà phê. Nếu tình trạng thiếu nhân sự kéo dài có thể gây sụt giảm sản lượng cà phê, biến động giá hay tăng các rủi ro về quyền lao động. Làm thế nào để cải thiện tình trạng này? Hãy cùng 43 Factory Coffee Roaster tìm hiểu ngay nhé!

Nguyên nhân thiếu lao động trong ngành cà phê Mỹ Latinh

Sản xuất cà phê là một ngành có tầm quan trọng đối với nền kinh tế của các nước Mỹ La Tinh đặc biệt là tại các quốc gia Brazil, Colombia, Ecuador, El Salvador, Guatemala, Peru, Honduras, Nicaragua, Panama,… Tuy nhiên trong những năm gần đây, các khu vực này có dấu hiệu thiếu lao động trầm trọng trong lĩnh vực sản xuất cà phê. Điều này xảy ra có thể do một số nguyên nhân như:

Ở Colombia, tình trạng thiếu lao động có thể do sự già đi của nguồn lao động hiện tại cùng xu hướng tìm kiếm việc làm của những người trẻ. Môi trường làm việc tại các trang trại cà phê thường khá tồi tàn, vất vả, mức lương, chế độ thấp, con đường thăng tiến eo hẹp và hầu như không được xã hội xem trọng. Trong khi đó, thế hệ trẻ ngày nay được tiếp cận dễ dàng hơn và có nhiều sự lựa chọn nghề nghiệp hơn với các cơ hội mới. Họ thường đổ xô tới những khu vực thành thị hay các nước phát triển để đảm bảo cuộc sống tốt hơn. Không có lượng lao động trẻ thay thế nên việc thiếu lao động là điều tất yếu.

Ở Honduras, tình trạng thiếu lao động là do sự di cư sang Hoa Kỳ để thoát khỏi đói nghèo, thiếu việc làm bền vững, bạo lực, thời tiết khắc nghiệt và mất mùa liên quan đến biến đổi khí hậu. Trong khi đó, sự tăng trưởng trong sản xuất cà phê đòi hỏi số lượng lao động phải tăng khoảng 20-40%. Nhu cầu lao động ngày càng tăng kết hợp với việc di cư ngày càng nhiều khiến tình trạng thiếu lao động ở đất nước này càng trở nên trầm trọng.

Môi giới lao động giúp cải thiện tình trạng thiếu lao động trong ngành cà phê Mỹ Latinh

Thực trạng môi giới lao động

Để bù đắp sự thiếu hụt lao động do sự di cư của dân bản địa, nhiều công ty môi giới lao động đã tuyển dụng nguồn nhân công từ những người nhập cư. Các nhà môi giới sẽ hỗ trợ nông dân thuê một số lượng lớn lao động tạm thời cần thiết trong mùa thu hoạch. 

Mặc dù việc sử dụng môi giới lao động có thể mang lại lợi ích rõ ràng cho nông dân trồng cà phê cũng như người lao động nhưng nó cũng có thể làm tăng nguy cơ vi phạm quyền lao động nếu không có biện pháp kiểm soát phù hợp. Người môi giới lao động thường được trả lương theo số lượng công nhân được tuyển dụng hoặc theo tỷ lệ phần trăm thu nhập của người lao động. Điều này khuyến khích các nhà tuyển dụng tìm càng nhiều công nhân càng tốt, thay vì tuyển dụng những công nhân lành nghề, có kinh nghiệm. Điều này có thể ảnh hưởng đến sản xuất và chất lượng cà phê. Bởi những người lao động chưa qua đào tạo và thiếu kinh nghiệm có thể hái những quả cà phê chưa chín hoặc bị lỗi. Việc này dẫn đến cần thêm một công đoạn phân loại vừa làm tăng chi phí sản xuất, giảm chất lượng cà phê, giá trị của cà phê.

Biện pháp này được thực hiện tại Colombia và giúp tình trạng thiếu lao động ở đất nước này tạm thời giảm bớt trong vài năm qua nhờ dòng người tị nạn Venezuela đổ vào. Tuy nhiên, báo cáo năm 2017 từ Colombia chỉ ra rằng nhóm công nhân di cư từ khu vực thành thị của Venezuela thu gom cà phê ít hơn những công nhân cà phê Colombia lành nghề do họ thiếu kinh nghiệm. Công nhân Venezuela chỉ kiếm được bằng 1/3 số tiền mà những người thu hoạch Colombia có kinh nghiệm kiếm được, vì họ được trả theo số lượng cà phê thu hoạch được. 

Khảo sát của Verite cũng cho thấy những người lao động được thuê bởi các nhà môi giới thường nhận mức lương thấp hơn và tỷ lệ vi phạm quyền lao động cao hơn so với những công nhân được các trang trại tuyển dụng trực tiếp. Verite còn phát hiện ra rằng những người môi giới trả tiền cho mỗi công nhân mà họ tuyển dụng có thể lừa họ về điều kiện làm việc tại các trang trại để tuyển dụng càng nhiều công nhân càng tốt. Người môi giới cũng có thể tham gia vào các hành vi phi đạo đức, bất hợp pháp như lưu giữ tài liệu, quấy rối, bóc lột sức lao động, lạm dụng tình dục, thu phí tuyển dụng hoặc khấu trừ bất hợp pháp tiền lương của người lao động.

Phương pháp cải thiện hoạt động tuyển dụng trong môi giới lao động

Dự án Hợp tác về Việc làm Công bằng, Tự do, Bình đẳng (CÀ PHÊ) do Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ của Verite đang thử nghiệm các phương pháp tuyển dụng có đạo đức và năm công cụ tập trung vào tuyển dụng mã nguồn mở tại các trang trại cà phê Brazil. Những công cụ này bao gồm:

– Tài liệu cơ bản về các rủi ro liên quan đến tuyển dụng trong ngành cà phê ở Mỹ Latinh

– Bảng câu hỏi tự đánh giá dành cho người môi giới lao động

– Hướng dẫn sàng lọc và đánh giá người môi giới lao động

– Công cụ giám sát môi giới lao động

– Bảng câu hỏi phỏng vấn người lao động tập trung vào tuyển dụng

Dự án cũng thực hiện các phương thức tuyển dụng thay thế và có đạo đức như tuyển dụng trực tiếp, thuê nhân công lâu dài, chia sẻ lợi nhuận có khả năng giúp tiết kiệm chi phí, cải thiện chất lượng cà phê thu hoạch và tăng tỷ lệ hài lòng và giữ chân người lao động, ngoài ra còn làm giảm nguy cơ vi phạm lao động. Bên cạnh đó, Vérité khuyến khích các hành động thiết thực của toàn ngành, phối hợp giữa nhiều bên liên quan có thể đảo ngược chu kỳ thiếu hụt lao động, di cư lao động, các hoạt động tuyển dụng vô đạo đức và các rủi ro lao động khác. Trong đó:

– Các công ty, chính phủ, các tổ chức xã hội dân sự phải làm việc cùng nhau để hỗ trợ nông dân thực hiện các hoạt động tuyển dụng có đạo đức trong ngành cà phê đồng thời đảm bảo sự phù hợp với nhu cầu của từng trang trại.

– Các nhà môi giới lao động vẫn có thể đóng vai trò hỗ trợ nông dân và người lao động, nhưng để giảm nguy cơ xảy ra các hành vi tuyển dụng phi đạo đức, cần sàng lọc, lựa chọn và giám sát tốt hơn các nhà môi giới lao động. 

– Các nhà bán lẻ, nhà rang xay và thương nhân nên phát triển và triển khai các hệ thống thẩm định nhân quyền mạnh mẽ kết hợp các cơ chế khiếu nại cũng như các kế hoạch hành động khắc phục và phòng ngừa. 

– Người mua cà phê, hợp tác xã và nông dân nên xây dựng chính sách tuyển dụng và thuê mướn, thực hiện lập bản đồ rủi ro và chuỗi cung ứng, đồng thời tiến hành giám sát liên tục việc tuyển dụng và thực hành lao động ở cấp trang trại. 

– Chính phủ cũng nên nâng cao năng lực của thanh tra lao động để đảm bảo rằng các công ty môi giới lao động được đăng ký và giám sát hiệu quả trên thực tế.

Có thể thấy, để cải thiện tình trạng thiếu lao động trong ngành cà phê tại các nước Mỹ La Tinh cần những hành động thiết thực, đồng lòng của nhiều bên liên quan từ chính phủ đến người tiêu dùng. Đặc biệt phải đảm bảo giải quyết sự thiếu hụt lao động song song với duy trì sự công bằng, đạo đức trong quá trình tuyển dụng. Mỗi chúng ta cũng có thể góp phần giảm thiểu các rủi ro lao đồng bằng cách ủng hộ các sản phẩm cà phê có quy trình sản xuất minh bạch, đạo đức.

Bạn có thể chọn sử dụng cà phê tại XLIII Coffee – những sản phẩm được tuyển chọn từ các nông trại canh tác theo khoa học bền vững, đảm bảo sinh kế ổn định, công bằng cho công nhân. 

Đừng quên theo dõi 43 Factory Coffee Roaster để cập nhật các thông tin về cà phê thế giới nhé.

Bài viết liên quan:

– Tại sao phân loại cà phê nhân xanh lại quan trọng? Làm thế nào để tiêu chuẩn hoá việc phân loại?

– Trải nghiệm cà phê Dimma – Hạt cà tạo sinh kế cho cộng đồng Bench Maji

– Cuộc thi “Coffees Roasted at Origin” lần thứ 9 của AVPA sắp diễn ra tại Paris