Uống nhiều cà phê dễ đau dạ dày là đúng hay sai?

Quan niệm “uống nhiều cà phê gây đau dạ dày” đã ăn sâu vào tâm trí nhiều người đến mức đôi khi, chỉ cần một chút khó chịu ở bụng sau khi uống cà phê cũng đủ khiến chúng ta hoài nghi về thức uống này. Nhưng, liệu đây có phải là toàn bộ sự thật? Mối quan hệ giữa cà phê và hệ tiêu hóa của chúng ta phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta thường nghĩ.

Thế nào là uống nhiều cà phê?

Các chuyên gia khuyến cáo, người khỏe mạnh bình thường có thể uống 4-5 cốc cà phê/ ngày. Con số này sẽ thay đổi với những người thuộc trường hợp không nên uống cà phê, những người nhạy cảm caffeine. Uống nhiều cà phê là việc một người uống vượt quá khả năng tiêu thụ caffeine của mình. 

Để cải thiện tình trạng này, các bạn có thể sử dụng những loại cà phê ít hàm lượng caffeine như cà phê decaf (cà phê được loại bỏ 90% caffeine).

Sở dĩ cà phê bị “gắn mác” là có khả năng gây khó chịu cho dạ dày là bởi trong thành phần của nó chứa một số hoạt chất có thể tác động đến hệ tiêu hóa của chúng ta:

• Caffeine: Hoạt chất nổi tiếng này không chỉ kích thích não bộ mà còn có thể tác động đến dạ dày. Một trong những ảnh hưởng được nhắc đến nhiều là khả năng kích thích dạ dày tăng tiết axit. Đối với những người có “chiếc bụng” nhạy cảm hoặc đang có vấn đề về axit dạ dày, việc tăng tiết này có thể gây ra cảm giác khó chịu. Ngoài ra, caffeine còn có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới (LES) – “chiếc van” ngăn không cho axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Khi van này bị yếu đi, nguy cơ bị trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có thể tăng lên.
• Các loại Axit tự nhiên: Bản thân hạt cà phê đã chứa các loại axit hữu cơ (như axit Chlorogenic). Mặc dù chúng đóng góp vào hương vị phức tạp của cà phê, nhưng đối với một số người, tính axit này có thể là yếu tố gây kích ứng trực tiếp niêm mạc dạ dày hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.

Những cơ chế tiềm năng này là lý do vì sao cà phê có thể gây ra hoặc làm nặng thêm các triệu chứng liên quan đến axit và sự kích ứng ở đường tiêu hóa trên đối với một số người.

Uống nhiều cà phê có gây đau, loét, ung thư dạ dày?

Đây là một trong những lầm tưởng phổ biến nhất và cần được làm rõ dựa trên bằng chứng khoa học hiện đại. Quan niệm cho rằng uống nhiều cà phê là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các bệnh nghiêm trọng như viêm loét dạ dày hay thậm chí ung thư dạ dày đã không còn đứng vững trước các nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn và đáng tin cậy.

Các chuyên gia y tế và các nghiên cứu khoa học chuyên sâu đã chỉ ra rằng cà phê không phải là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý này. Những “thủ phạm” thực sự đã được xác định rõ ràng hơn nhiều, bao gồm: nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) – nguyên nhân hàng đầu gây loét dạ dày, việc sử dụng kéo dài các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Aspirin hay Ibuprofen, hút thuốc lá, stress kéo dài và yếu tố di truyền.

Cà phê không phải là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh đau dạ dày

Mặc dù trong quá khứ từng có những nghiên cứu nhỏ lẻ gợi ý mối liên hệ, nhưng khi các yếu tố nguy cơ chính kể trên được kiểm soát, ảnh hưởng của cà phê trong việc gây ra loét hay ung thư dạ dày trở nên không đáng kể hoặc không có bằng chứng thuyết phục. Điều quan trọng cần nhấn mạnh là: Cà phê không phải là “thủ phạm” chính gây ra các bệnh dạ dày nghiêm trọng. 

Bệnh nền dạ dày có nên uống cà phê không?

Sau khi đã làm rõ rằng cà phê không phải là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý dạ dày nghiêm trọng, chúng ta cần nhìn nhận vai trò thực sự của nó: Đối với những người đã được chẩn đoán mắc các bệnh về dạ dày, cà phê có thể trở thành yếu tố làm khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng khó chịu.

• Cà phê và Trào Ngược Dạ dày Thực quản (GERD): Nếu bạn thường xuyên gặp phải các triệu chứng như ợ nóng, cảm giác nóng rát ở ngực, hoặc cảm thấy vị chua/đắng ở miệng, đó có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Đối với nhiều người bị GERD, cà phê có thể là một “yếu tố kích hoạt”. Như đã đề cập, caffeine có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới, khiến axit dễ dàng trào ngược lên. Tuy nhiên, phản ứng này mang tính cá nhân rất cao. Có người bị trào ngược nặng nhưng uống cà phê lại không sao, trong khi người khác chỉ cần một ngụm nhỏ cũng đủ gây ra triệu chứng khó chịu. Hiểu rõ hơn về mối liên hệ cụ thể giữa cà phê và trào ngược dạ dày thực quản sẽ giúp bạn nhận diện liệu cà phê có phải là yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng của mình không.

• Cà phê và Viêm/Loét Dạ dày Tá tràng: Với những người đã bị viêm niêm mạc dạ dày hoặc có vết loét (ở dạ dày hoặc tá tràng), việc uống cà phê có thể gây ra cảm giác đau, nóng rát, hoặc khó chịu ở vùng thượng vị. Tính axit của cà phê và khả năng kích thích tăng tiết axit có thể gây kích ứng trực tiếp lên vùng niêm mạc đang bị tổn thương, làm chậm quá trình lành vết loét hoặc gây ra các triệu chứng cấp tính trong đợt bùng phát bệnh. Các bác sĩ thường khuyên người bệnh nên tránh cà phê trong giai đoạn điều trị cấp tính. 

Lời khuyên về sử dụng cà phê hợp lý khi bị bệnh dạ dày

Nếu bạn là người yêu cà phê nhưng có dạ dày nhạy cảm, có một số yếu tố bạn có thể cân nhắc để giảm thiểu tác động:

• Lượng Caffeine: Cà phê Decaf (đã loại bỏ phần lớn caffeine) thường ít gây kích thích tăng tiết axit hơn cà phê thông thường.
• Mức độ Rang và Phương pháp Pha chế: Một số ý kiến cho rằng cà phê rang sáng hơn có thể ít các chất gây hại cho hệ tiêu hóa hơn, hoặc phương pháp pha lạnh (Cold Brew) tạo ra cà phê ít chua và ít gây kích ứng hơn so với pha nóng truyền thống.
• Cách uống: Tránh uống cà phê khi bụng đói cồn cào có thể giúp giảm kích ứng trực tiếp lên niêm mạc dạ dày. Kết hợp với bữa ăn nhẹ hoặc sữa có thể hữu ích đối với một số người.
• Lượng dùng: Uống một lượng vừa phải thường ít gây vấn đề hơn là uống quá nhiều trong thời gian ngắn.

Quan trọng nhất là lắng nghe cơ thể mình. Phản ứng của bạn là thước đo chính xác nhất. Hãy thử nghiệm (một cách cẩn trọng) và quan sát xem loại cà phê nào, lượng bao nhiêu, và thời điểm uống nào gây ra hoặc không gây ra triệu chứng đối với riêng bạn.

Tựu chung, cần lắng nghe cơ thể và tham khảo ý kiến chuyên gia nhiều hơn!

Hiểu biết về cơ chế và các yếu tố ảnh hưởng là vô cùng cần thiết, nhưng không thể thay thế cho việc lắng nghe chính cơ thể mình. Nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng khó chịu ở dạ dày, đặc biệt là sau khi uống cà phê, hãy ghi nhận lại và quan sát.

Quan trọng hơn hết, nếu bạn có các triệu chứng dạ dày dai dẳng, hoặc đã được chẩn đoán mắc các bệnh lý như trào ngược, viêm, loét dạ dày tá tràng, hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Bác sĩ là người duy nhất có thể chẩn đoán chính xác tình trạng của bạn và đưa ra lời khuyên y tế cá nhân hóa, bao gồm cả việc có nên tiếp tục uống cà phê hay điều chỉnh như thế nào cho phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn. Đừng tự chẩn đoán hoặc dựa hoàn toàn vào thông tin trên mạng khi liên quan đến sức khỏe.

Hãy tận hưởng cà phê theo cách thông thái và khoa học!

Cà phê không phải là “kẻ thù” mặc định của dạ dày. Khoa học đã làm rõ rằng nó không phải là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như loét hay ung thư. Tuy nhiên, với những người có cơ địa nhạy cảm hoặc đã có sẵn các bệnh lý nền như trào ngược hay viêm loét, cà phê hoàn toàn có thể là yếu tố làm trầm trọng thêm các triệu chứng khó chịu.

Bằng việc trang bị kiến thức khoa học, hiểu rõ các cơ chế tiềm năng, nhận biết yếu tố ảnh hưởng, và quan trọng nhất là lắng nghe phản ứng của cơ thể mình đồng thời tham khảo ý kiến y tế chuyên nghiệp khi cần, bạn hoàn toàn có thể tìm ra cách để tiếp tục tận hưởng cà phê yêu thích một cách hài hòa, không đánh đổi sức khỏe của “chiếc bụng” mình.