Phần lớn đất núi lửa được hình thành bởi “tephra”. Tephra là một hỗn hợp tro núi lửa và các mảnh đá được phun ra trong quá trình phun trào. Theo thời gian, tephra bị vỡ ra và tạo thành thứ đất núi lửa mà chúng ta đang nhắc đến.

Hầu hết các loại đất núi lửa được gọi là Andisols hoặc Andosols, xuất phát từ các từ tiếng Nhất là anshokudo và ando, nghĩa là đất màu tối. Andisols nhẹ và mịn, chứa tỉ lệ thuỷ tinh silicat cao và có xu hướng tích tụ chất hữu cơ.

Andisols rất tốt cho việc tạo rễ cây vì một số lý do sau: Thứ nhất, chúng có mật độ thấp và cấu trúc ổn đinh, nhưng rất tơi xốp. Điều này cho phép đất giữ nước hiệu quả và có khả năng chống hạn tương đối tốt. Đồng thời chúng có khả năng thẩm thấu cao, rễ cây dễ dàng mọc sâu và thoát nước, giảm tình trạng úng và thối rữa.

Cây cà phê cần nhiều chất dinh dưỡng khác nhau để phát triển, được cung cấp trực tiếp qua đất. Một phần, đất núi lửa màu mỡ vì chúng tương đối “trẻ”; chúng giữ lại nhiều chất dinh dương có trong đá ban đầu. Mặc dù có sự khác biệt giữa hàm lượng chất giữa các ngọn núi, nhưng andisols thường chứ photpho, kali, canxi, magie, kẽm, sắt và bo; tất cả đều quan trọng đối với sự phát triển của cây cà phê .

Ví dụ, nồng độ kali ảnh hưởng đến sự hình thành trái và hạt cà phê, nhưng cũng ảnh hưởng đến lượng đường và hàm lượng axit citric, những yếu tổ tạo nên hương bị đặc trưng của cà phê. Canxi rất quan trọng cho sự hình thành và phát triển của rễ và lá, đồng thời tác động đến tốc độ chính của trái cà phê; trong khi boron cải thiện năng suất cây trồng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cây trồng trên đất giàu photpho và kali thường cho ra hương vị cà phê và độ chua tốt hơn.

Độ phì nhiêu của đất núi lửa và tốc độ tăng trưởng của cây cà phê trồng trong khu vực phụ thuộc vào đặc tính hoá học, tự nhiên và tần suất phun trào của núi lửa.

Các vụ phun trào được chi làm hai loại: phun trào mạnh mẽ và phun trào bùng nổ. Phun trào mạnh mẽ có đặc tính chính là do dung nham phun ra, tạo ra các Andisols giàu sắt và magie. Phun trào bùng nổ lại có đặc trưng bởi sự phun tro giàu silicat và các mảnh vụn (hay tephra); chất này sẽ phủ kín đất xung quanh núi lửa, tạo ra Andisols có nhiều nhôm, natri và kali.

Phần lớn đất núi lửa được tìm thấy sau các vụ phun trào. Andisols ít được hình thành sau các vụ phun trào dữ dội, vì các bề mặt được hình thành bởi dòng dung nham có thể phải mất hàng nghìn năm để phân huỷ thành đất.

Nhiều nước Mỹ Latinh sản xuất cà phê, bao gồm Colombia, Ecuador và Guatemala, đều nằm trong khu vực “Vành đai lửa Thái Bình Dương”, nơi có hơn 75% núi lửa đang hoạt động và đã ngừng hoạt động trên thế giới. Những quốc gia này có nhiều núi lửa hoạt động tạo ra Andisols.

Bởi vì hầu hết những ngọn núi lửa này phun trào sau khoảng vài chục đến hàng trăm năm, các tephra tươi không liên tục rơi xuống đất xung quanh. Điều này bảo vệ Andisols bên dưới khỏi sự xói mòn vật lý và thời tiết.

Điều đó cũng có nghĩa là hạt tephra tươi được bổ sung thương xuyên cung cấp nguồn chất dinh dưỡng liên tục cho đất và duy trì độ phì nhiêu.

Ngoài những loại đất giàu chất dinh dưỡng mà núi lửa tạo ra, địa hình của nhiều khu vực xung quanh núi lửa có những lợi ích bất ngờ cho việc canh tác cà phê. Cây Arabica phát triển mạnh ở độ cao 1000 – 2000m so với mặt nước biển, nhiệt ộ từ 18 – 21°C.

Núi lửa thường được tìm thấy dọc các vành đai có độ cao lớn, chẳng hạn như các cung núi lửa ở Trung và Nam Mỹ. Chất lượng cà phê tỉ lệ thuận với độ cao canh tác, nơi nhiệt độ lạnh hơn, sự phát triển của hạt chậm và quả cà phê chính cũng chậm hơn.

Cây cà phê phát triển tốt nhất ở góc 9°, ở các sườn dưới cảu hầu hết các núi lửa đang phun trào (từ 6 – 10°). Các địa hình núi lửa nói chung cung cấp đủ bóng râm để bảo vệ cây cà phê khỏi sức nóng gay gắt của mặt trời.

Mặc dù Andisols được tìm thấy trên toàn cầu, xung quanh các núi lửa đang hoặc đã ngừng hoạt động, việc kiểm soát khí hậu đối với sự phát triển của cây cà phê đồng nghĩa với việc canh tác chủ yếu diễn ra ở vùng liên nhiệt đới xung quanh xích đạo, được gọi là “Vành đai cà phê”.

Khu vực này kéo dài qua Trung và Nam Mỹ, Caribe, cũng như các phần của Châu Phi, Trung Đông và Châu Á. Nhiều quốc gia sản xuất cà phê lớn (như Colombia, Costa Rica, Ethiopia, Guatemala và Indonesia) được tìm thấy trong khu vực và có mối liên hệ chặt chẽ với hoạt động núi lửa.

Hầu hết Andisols được sử dụng để làm nông nghiệp được tìm thấy gần với các ngọn núi lửa đang phun trào. Bản chất của những vụ phun trào tiềm ẩn những nguy hiểm vốn có. Cũng như các đám mây tro, các vụ phun trào nổ cũng có thể tạo ra các dòng khí và tro nóng được gọi là các dòng chảy pyroclastic, và các dòng bùn núi lửa được gọi là các dòng chảy. 

Cả dòng chảy pyroclastic và lahars có thể đạt tốc độ hơn 80km/h và có thể di chuyển hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm km. Khi một ngọn núi lửa phun trào, chúng sẽ quét xuống một bên trong vài phút và phá hủy hầu hết mọi thứ trên đường đi của chúng. 

Cả hai hiểm họa đều mang vật liệu núi lửa đến khu vực xung quanh, theo thời gian, sẽ sản xuất và duy trì Andisols. Tuy nhiên, trước mắt, chúng có thể tàn phá đất nông nghiệp và quét sạch toàn bộ thị trấn.

Andisols khuyến khích sự gia tăng dân số xung quanh các núi lửa đang hoạt động và các khu vực núi lửa chưa đảm bảo an ninh trước đây. Nhưng khi có nhiều người định cư hoặc trồng trọt gần núi lửa, rủi ro đối với cuộc sống và sinh kế sẽ tăng lên. Thử thách này sẽ luôn tồn tại. 

Qua nhiều thế kỷ, cả kinh nghiệm và nghiên cứu đã nêu bật những điều kiện ảnh hưởng đến cách cây cà phê phát triển. Tuy nhiên, từng yếu tố riêng biệt ảnh hưởng đến hương vị cà phê như thế nào thì phức tạp hơn nhiều. Những thay đổi nhỏ trong tính chất đất địa phương và các yếu tố môi trường (khủng bố) có thể tạo ra một loại cà phê có các đặc điểm rất khác ngay cả với cà phê của các nông trại gần đó. Trong khi sự hiểu biết của chúng ta ngày càng phát triển, vẫn cần phải nghiên cứu thêm để đánh giá xem vật liệu núi lửa ảnh hưởng như thế nào đến hương vị cà phê.

Vì vậy, lần tới khi bạn nhâm nhi một tách cà phê ngon từ một vùng núi lửa nổi tiếng, hãy nghĩ về các lực lượng tự nhiên đã giúp tạo ra hương vị độc đáo của nó. Và hãy nghĩ về những người nông dân trồng cà phê làm việc trong những vùng núi lửa nguy hiểm này mỗi ngày để cung cấp cho bạn ly cà phê buổi sáng với hương vị riêng biệt.

Nguồn: Perfect Daily Grind

Link: https://perfectdailygrind.com/2020/08/why-do-some-producers-grow-coffee-near-active-volcanoes-volcanic-coffee-tephra-eruptions/

Biên dịch: 43 Factory Coffee Roaster