Uống cà phê có giúp điều trị hay giảm nguy cơ bệnh Parkinson không?

Ước tính có hơn 10 triệu người trên toàn thế giới đang sống chung với bệnh Parkinson. Trong số này, khoảng 10 – 15% các trường hợp mắc bệnh Parkinson là do yếu tố di truyền gây ra. Nghiên cứu mới cho thấy việc tiêu thụ cà phê có thể giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson kể cả ở những người có nguy cơ di truyền cao.

Uống cà phê bị run tay chân có phải bị Parkinson?

Run Parkinson không đến từ cà phê

Một số người bị run tay một chút sau khi uống cà phê hoặc các loại caffeine khác. Nhưng chứng run xảy ra ở bệnh Parkinson là do một quá trình khác trong cơ thể không phải do uống cà phê. Đối với hầu hết những người mắc bệnh này, caffeine không thực sự ảnh hưởng đến chứng run.

Caffeine ảnh hưởng đến mọi người theo những cách khác nhau. Một số người tránh caffeine vì họ nhạy cảm với tác dụng phụ của nó. Nhưng bản thân việc mắc bệnh Parkinson dường như không phải là lý do để tránh hoàn toàn caffeine.

Chứng run xảy ra ở bệnh Parkinson là do một quá trình khác trong cơ thể không phải do uống cà phê

Nguyên nhân và dấu hiệu bệnh Parkinson

Bệnh Parkinson (PD) là một rối loạn thần kinh mãn tính và tiến triển, ảnh hưởng đến khả năng vận động, thăng bằng và trí nhớ. Bệnh được James Parkinson mô tả lần đầu tiên vào năm 1817, nhưng phải đến thế kỷ 20, người ta mới phát hiện sự mất tế bào thần kinh ở vùng chất đen (SNpc) và tình trạng thiếu hụt dopamine trong não là nguyên nhân chính.

Các triệu chứng của PD thường bắt đầu với run chân tay, sau đó tiến triển đến toàn bộ cơ thể, bao gồm cứng cơ, chậm vận động (bradykinesia), hoặc thậm chí mất khả năng vận động (akinesia). Điều này làm bệnh nhân gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, ảnh hưởng đến cử động, phát âm và biểu cảm khuôn mặt.

Nguyên nhân của bệnh Parkinson có thể đến từ yếu tố di truyền (10 – 15%) và môi trường. Một số yếu tố từ môi trường dẫn đến nguy cơ gây bệnh bao gồm việc tiếp xúc với hóa chất hoặc thuốc trừ sâu. Mặc dù hiện nay chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, các liệu pháp hiện tại chủ yếu tập trung vào việc giảm triệu chứng.

Vào thời điểm các triệu chứng xuất hiện, những người mắc bệnh Parkinson đã mất 60% đến 80% các tế bào thần kinh tạo ra dopamine trong chất đen (một phần của não). Vì vậy, phòng ngừa và điều trị tình trạng này có thể là một phần của cùng một quá trình.

Các triệu chứng của PD thường bắt đầu với run chân tay, sau đó tiến triển đến toàn bộ cơ thể, bao gồm cứng cơ, chậm vận động (bradykinesia), hoặc thậm chí mất khả năng vận động (akinesia)

Uống cà phê làm giảm nguy cơ bệnh Parkinson

1 – 3 tách cà phê mỗi ngày có thể giảm nguy cơ bệnh Parkinson

Những nghiên cứu gần đây đã thấy tiêu thụ cà phê làm giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson ở những người có nguy cơ cao, mở ra triển vọng mới trong phòng ngừa bệnh. Một người uống càng nhiều cà phê có chứa caffein thì nguy cơ rõ ràng càng thấp. Trong đó, những người đàn ông uống nhiều cà phê và các loại đồ uống có chứa caffein khác có nguy cơ mắc bệnh Parkinson thấp hơn những người không uống. Đối với phụ nữ, nguy cơ mắc bệnh Parkinson thấp nhất là ở nhóm uống 1 đến 3 tách mỗi ngày.

Thậm chí, nghiên cứu mới từ Viện Thần kinh học Quốc gia Singapore cho thấy rằng việc uống trà và cà phê có chứa caffeine có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh Parkinson ở những người châu Á có nguy cơ di truyền cao. 

Các nhà nghiên cứu không chắc chắn điều này đúng với tất cả mọi người và tại sao lại có sự khác biệt giữa nam và nữ. Nhưng các nghiên cứu khác cho thấy caffeine và estrogen có thể tương tác với nhau. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson ở những phụ nữ sử dụng cả caffeine và liệu pháp thay thế estrogen.

Những nghiên cứu gần đây đã thấy tiêu thụ cà phê làm giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson ở những người có nguy cơ cao, mở ra triển vọng mới trong phòng ngừa bệnh

Có phải do Caffeine trong cà phê?

Hầu hết các nghiên cứu về cà phê và bệnh Parkinson tập trung vào tác động của caffeine lên não. Các nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc bệnh Parkinson thấp hơn khi uống cà phê chứa caffeine thường xuyên. 

Tuy nhiên, một nghiên cứu khác lại cho thấy cà phê không chứa caffein cũng có thể làm giảm nguy cơ gây bệnh Parkinson. Các nhà khoa học cho biết có hơn 1.000 hoạt chất trong hạt cà phê. Một số trong số chúng cũng được phát hiện có tác dụng cải thiện sức khỏe não bộ và có thể có nguy cơ mắc bệnh Parkinson thấp hơn ở những người uống trà. Vì vậy, nguyên nhân của tác động ngăn ngừa bệnh Parkinson của cà phê vẫn đang được tranh luận.

Các nhà khoa học cho biết có hơn 1.000 hoạt chất trong hạt cà phê. Một số trong số chúng cũng được phát hiện có tác dụng cải thiện sức khỏe não bộ và có thể có nguy cơ mắc bệnh Parkinson thấp hơn ở những người uống trà

Cà phê có thể giúp điều trị bệnh Parkinson không?

Caffeine có thể giúp ngăn ngừa mất tế bào não tạo ra dopamine, ngay cả sau khi các triệu chứng của bệnh Parkinson bắt đầu. Sau khi uống một lượng cà phê thông thường, kết quả quét não của mọi người cho thấy mức tín hiệu dopamine cao hơn. Một số hóa chất không phải caffeine trong cà phê cũng giúp bảo vệ tế bào não khỏi tình trạng viêm và tổn thương. Đây là lợi ích trong điều trị bệnh Parkinson, nhưng cũng giúp ích cho các tình trạng như bệnh Alzheimer.

Một nghiên cứu cho thấy cà phê làm giảm run ở những người đàn ông chưa từng dùng thuốc điều trị bệnh Parkinson. Nhưng đối với phụ nữ, không có nhiều tác dụng. Một nghiên cứu khác cho thấy cà phê có thể giúp người bệnh có thể nuốt và đi lại, nhưng nó có ít tác dụng đối với chứng run.

Ngoài ra, caffeine trong cà phê được các nhà nghiên cứu phát hiện có thể tương tác với một số phương pháp điều trị bệnh Parkinson để giúp làm giảm các triệu chứng. Thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị bệnh Parkinson là sự kết hợp của levodopa và carbidopa. Các tế bào thần kinh sử dụng levodopa để tạo ra nhiều dopamine hơn. Carbidopa ngăn chặn sự phân hủy của levodopa cho đến khi nó đến các tế bào thần kinh trong não. Điều này giúp ích cho các vấn đề về vận động và run. Nhưng chúng không ngăn ngừa bệnh trở nên trầm trọng hơn. 

Khi mọi người dùng levodopa theo thời gian, bản thân thuốc có thể dẫn đến các loại vấn đề vận động khác. Đây là các chuyển động không tự chủ (dyskinesia) của mặt, chân tay hoặc thân mình. Cà phê có thể làm giảm nguy cơ loạn vận động cho một số người dùng levodopa.

Và levodopa thậm chí có thể hoạt động tốt hơn một chút ở những người uống cà phê. Đó là vì caffeine chặn các thụ thể có thể dẫn đến các vấn đề về vận động ở bệnh Parkinson. Cà phê cũng có thể giúp giảm khả năng dung nạp thuốc đối với levodopa. Điều đó có nghĩa là mọi người không phải tiếp tục dùng liều cao hơn để có được những lợi ích tương tự.

Caffeine trong cà phê được các nhà nghiên cứu phát hiện có thể tương tác với một số phương pháp điều trị bệnh Parkinson để giúp làm giảm các triệu chứng

Tạm kết

Mặc dù caffeine không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp điều trị chuyên sâu, nhưng việc tiêu thụ cà phê có thể giúp giảm nguy cơ bệnh Parkinson thậm chí là có tác động hỗ trợ tốt trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về các hợp chất trong cà phê và cơ chế hoạt động của chúng với não bộ, đặc biệt là với từng nhóm đối tượng. Vì thế, đối với những ai có nguy cơ hoặc đang sống chung với bệnh Parkinson, cà phê có thể là một thói quen hữu ích khi được dùng hợp lý.

Hình ảnh từ 43 Factory Coffee Roaster và do 43 Factory Coffee Roaster sưu tầm

Các câu hỏi liên quan

1. Uống cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson không?

Có, nhiều nghiên cứu cho thấy việc uống cà phê, đặc biệt là cà phê có chứa caffeine, có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson, ngay cả ở những người có nguy cơ di truyền cao.

2. Caffeine trong cà phê có gây run tay giống triệu chứng Parkinson không?

Không, caffeine có thể gây run nhẹ ở một số người, nhưng triệu chứng run tay ở bệnh Parkinson là do một quá trình khác trong cơ thể và không phải do caffeine.

3. Nguyên nhân gây bệnh Parkinson là gì?

Bệnh Parkinson chủ yếu do sự mất tế bào thần kinh sản xuất dopamine ở vùng chất đen trong não, có thể do yếu tố di truyền (10-15%) hoặc do tiếp xúc với môi trường như hóa chất và thuốc trừ sâu.

4. Cà phê có giúp điều trị hoặc làm giảm các triệu chứng bệnh Parkinson không?

Qua kết quả của các nghiên cứu mới,cà phê có thể giúp giảm mất tế bào thần kinh và hỗ trợ chức năng dopamine, thậm chí cải thiện một số triệu chứng vận động khi kết hợp với các phương pháp điều trị khác như levodopa.

5. Cà phê không chứa caffeine có tác dụng giảm nguy cơ Parkinson không?

Theo một số nghiên cứu, cà phê không chứa caffeine cũng có thể giảm nguy cơ Parkinson, vì cà phê chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe não bộ.