Thuật ngữ pha cà phê – Khám phá thế giới ngôn ngữ của barista
Làm thế nào để barista thấu hiểu sâu sắc về thuật ngữ pha cà phê, nơi hiện diện ngôn ngữ chuẩn hóa riêng của thế giới cà phê Specialty đang từng ngày phát triển. Một khởi đầu đầy khó khăn, nhưng quyển sách hay luôn cần đọc đến trang cuối cùng. Liệu bạn đã sẵn sàng dấn thân vào thế giới pha chế cầu kỳ nhưng mê hoặc này chưa?
Thuật ngữ pha cà phê – Blooming
Blooming thường dùng để chỉ sự trương nở hay sủi bọt (khí CO2) khi nước sôi mới bắt đầu tiếp xúc với cà phê (thường chỉ diễn ra khi pha cà phê phin, Filter). Thông thường Blooming được xem như một bước/công đoạn trong quá trình pha chế. Cụ thể hơn, bạn sẽ bắt đầu bằng cách rót một lượng nước vừa đủ để thấm ướt cà phê, sau đó chờ cho Blooming hoàn tất – tức không còn sủi bọt, trước khi từ từ rót nốt phần nước còn lại để chiết xuất.
Mục đích chung của Blooming trong các kỹ thuật pha chế là nhằm giải phóng hoàn toàn lượng carbon dioxide tồn dư trong cấu trúc hạt cà phê, khi đó chúng ta có thể giúp nước tiếp cận vào sâu bên trong cấu trúc hạt và lấy đi các hương vị cần thiết từ cà phê Specialty.
Thuật ngữ pha cà phê – Brew ratio
Đây là một thuật ngữ về tỷ lệ pha cà phê, đề cập đến tỷ lệ cà phê với nước (hoặc ngược lại). Ví dụ: người ta có thể nói tỷ lệ pha 50% hoặc Brew ratio = 1: 2. Cả hai đều có nghĩa cốc cà phê nặng gấp lượng bột cà phê được sử dụng. Mở rộng ra trong việc pha chế, đối với các kỹ thuật pha Filter bạn có thể sử dụng tỷ lệ 1:15 – tức 15g cà phê cho một cốc 225g ; trong khi với Shot bạn có thể dùng 22g cà phê nhưng tạo ra một cốc 30g hoặc 44g.
Thuật ngữ pha cà phê – Channeling
Channeling – tức “kênh lưu dẫn” hay “phân luồng” là điều mà nhiều người trong ngành cà phê, rất thường xuyên nhắc đến khi nói về phương pháp pha Shot/Espresso. Nói một cách đơn giản, đó là khi dưới áp lực của máy pha, nước tìm thấy một lối đi hẹp – hay một mạch dẫn, xuyên qua lớp bột cà phê thay vì chảy qua toàn bộ khối bột này một cách đồng đều. Điều này rất gây nên một vấn đề lớn, vì dưới áp lực dòng chảy lớn, nước chỉ tập trung đi theo các “mạch dẫn” sẵn có và lấy quá nhiều hương vị không cần thiết trong khi bỏ lại rất nhiều hương vị ở các khu vực khác, và làm cho chiết xuất mất đi tính cân bằng vốn có.
Extraction
Extraction thực sự là một khái niệm cốt lõi của bất kỳ phương pháp pha cà phê hoặc quy trình pha cà phê nào. Bản chất của việc chiết xuất rất đơn giản: Đun sôi nước, đưa nó đi qua cà phê và hòa tan tất cả những gì có thể từ bột cà phê.
Fines
Fines là những hạt nhỏ nhất được tạo ra khi bạn xay cà phê, chúng có thể được định nghĩa là bất kỳ hạt nào có đường kính nhỏ hơn 100 micromet. Fines cũng có thể hiểu là bất kỳ hạt nào nhỏ hơn phần lớn của các hạt được xay ra, hoặc bất kỳ hạt nào chỉ bao gồm các mảnh tế bào.
Tuy nhiên, theo bất kỳ định nghĩa nào, hạt fines là cực kỳ quan trọng đối với quá trình chiết xuất cà phê Shot. Chiết xuất cà phê Shot phụ thuộc vào sự xói mòn từ bề mặt của các hạt (M Petracco, 2005), có nghĩa là diện tích bề mặt hạt mịn cao là điều cần thiết để chiết xuất tốt cà phê Shot.
Immersion
Immersion được biết đến là một thuật ngữ nói về phương pháp ngâm ủ cà phê trong nước. Có rất nhiều phương thức ngâm ủ cà phê như là: phương pháp ngâm tĩnh (static immersion), phương pháp ngâm có áp suất (pressurised immersion), chẳng hạn như Siphon và AeroPress, hay “cezve” hoặc “ibrik” (được biết đến trong phương pháp pha cà phê Thổ Nhĩ Kỳ).
Over Extracted
Đây là thuật ngữ sử dụng trong quá trình pha chế (chủ yếu là Shot), khi bột cà phê tiếp xúc với nước nóng và hòa tan quá mức cần thiết và do đó có thể có vị cực kỳ đắng chát và khô, áp đảo đi các mùi vị khác.
Percolation Coffee
Percolation – Tức cà phê nhỏ giọt, cà phê lọc hay phổ biến hơn với cách gọi “Drip Coffee” đề cập đến bất kỳ phương pháp pha cà phê nào sử dụng trọng lực để nước hòa tan cà phê thông qua một số loại lưới lọc / bộ lọc.
Với tác dụng của trọng lực, nước thấm qua cà phê xay, hấp thụ các hợp chất hóa học của nó, và sau đó đi qua một bộ lọc – từng giọt một. Bã cà phê đã qua sử dụng được giữ lại trong bộ lọc. Vẻ ngoài trong suốt và cảm giác miệng mịn, sạch là dấu hiệu của phương pháp chiết xuất ngày càng phổ biến và tương đối mới này.
Percolation là phương pháp pha cà phê thông qua bộ lọc
Solubility
“Solubles” là thuật ngữ bao quát được sử dụng cho các chất có trong hạt cà phê có thể được hòa tan trong nước. Ở cấp độ cơ bản nhất, pha cà phê là sử dụng nước làm dung môi để hòa tan các chất (có thể hòa tan) bị khóa trong các tế bào của hạt cà phê, hay nói đơn giản, nó là sự hòa tan – Solubility.
Tarry
Vị Tarry được hình thành khi pha chế không đúng cách, xuất phát từ việc giữ cà phê quá lâu trên nguồn nhiệt lúc pha chế, khi hơi nước bị bay hơi và protein bị đốt cháy sẽ để lại vị cháy khét.
Under Extracted
Under Extracted là thuật ngữ hay sử dụng cho cà phê pha Shot không được chiết đủ lượng nước cần thiết, gây nên sự kém cạnh trong hương vị.
Để dễ dàng hình dung, ta sẽ đặt quá trình chiết xuất lý tưởng như điểm số 0, khái niệm Under Extracted sẽ biểu thị cho trạng thái lệch về chiều âm (-), và Over Extracted tương ứng với chiều dương (+). Vì vậy so với một chiết xuất hoàn thiện, Under Extracted đã bỏ lỡ rất nhiều hương vị trong bã cà phê. Một khi bạn nuốt qua cổ họng, các hương vị biến mất ngay lập tức không để lại bất kỳ hậu vị nào. Đó là một kết thúc đột ngột và không hài lòng trong trải nghiệm cà phê.
Water Hardness
Water Hardness – hay còn gọi là nước cứng, có hàm lượng khoáng chất cao (trái ngược với nước mềm – Soft water). Nước cứng được hình thành khi nước thấm qua các mỏ đá vôi được tạo thành từ canxi cacbonat, magiê… Đây không phải là loại nước lý tưởng cho hương vị cà phê. Vì nước cứng đã mang theo nhiều khoáng chất nên khả năng hòa tan cà phê kém hơn so với nước mềm.
Trên đây là những khái niệm ngắn gọn về một số thuật ngữ pha cà phê mà Xưởng thu thập được. Trên thực tế còn có rất nhiều những từ ngữ, thuật ngữ mà tùy theo mỗi nền văn hóa cà phê, mỗi đất nước có cách sử dụng khác nhau. Hành trình chinh phục từng ngóc ngách cà phê có thể thu nhỏ lại khi bạn đến 43 Factory Coffee Roaster – tại đây có những barista chuyên nghiệp có thể hỗ trợ khi bạn cần.