Mỗi quốc gia sản xuất cà phê trên toàn thế giới đều có trải nghiệm riêng về đại dịch Covid-19. Nhìn chung, trong khi các nước tiêu thụ chủ yếu bị ảnh hưởng do đóng cửa quán cà phê và thay đổi nhu cầu tiêu thụ cà phê tại nhà, thì các nước sản xuất như Ethiopia phần lớn đã nhận thấy những ảnh hưởng sau:

– Hủy hợp đồng

– Thiếu lao động

– Sự chậm trễ về logistic

– Biến động chi phí sản xuất

– Thay đổi nhu cầu thị trường

Để hiểu rõ đất nước đã bị ảnh hưởng cụ thể như thế nào, Atrie nói rằng điều quan trọng là Ethiopoa được đánh giá cao trên thị trường cà phê toàn cầu trước đại dịch.

Ông nói: “Vào tháng 3 và tháng 4, khi thế giới bắt đầu bế tắc, vụ thu hoạch của chúng tôi đã kết thúc. “Vào thời điểm đó, cà phê đang được chuyển từ các trang trại đến các nhà kho ở Addis Ababa. 

“Trong quá trình vận chuyển, đã có những vụ hủy và hoãn hợp đồng. Khi đó, rủi ro đã được nhà sản xuất trút bỏ và đặt vào tay nhà xuất khẩu”.

Do đó, tác động ban đầu đối với ngành cà phê Ethiopia là nhiều nhà xuất khẩu (như Daye Bensa) bị bỏ toàn bộ nguồn cung cà phê đang bị dư thừa đáng ra đã phải được bán.

Điều này có nghĩa là các nhà sản xuất nói chung đã được trả tiền cho vụ thu hoạch trước và do đó đã bắt đầu đầu tư vào vụ mùa năm sau. Atrie nói với tôi rằng, vì vụ thu hoạch 2020/2021 đã được dự đoán thậm chí còn lớn hơn vụ thu hoạch 2019/2020, nhiều nhà sản xuất đã cố gắng thuê một lực lượng lao động thậm chí còn lớn hơn bình thường.

Tuy nhiên, do kết quả của các biện pháp cách ly xã hội, ông nói rằng ông không dự đoán rằng điều này sẽ đặc biệt có thể đạt được.

Ngoài những thách thức chung về lực lượng lao động đối với các nhà sản xuất và tình trạng dư cung giữa các nhà xuất khẩu, Atrie cho tôi biết rằng ở mỗi giai đoạn nhỏ hơn của quy trình sản xuất cà phê, Covid-19 đều có tác động không nhỏ. 

Ông chỉ ra thu hoạch, chế biến, vận chuyển và thanh toán là bốn lĩnh vực chính không chỉ ảnh hưởng đến các nhà sản xuất mà còn gây ra “hiệu ứng domino” trên toàn bộ phần còn lại của chuỗi cung ứng ở Ethiopia.

THU HOẠCH

Mùa thu hoạch ở Ethiopia kéo dài từ tháng Mười đến tháng Mười Hai. Việc này tốn nhiều công sức và đòi hỏi người dân phải di chuyển tương đối tự do trong suốt mùa thu hoạch để đảm bảo rằng trái cà phê có thể được hái khi vừa chính tới. 

Tuy nhiên, đại dịch đã khiến việc di chuyển của người dân gặp khó khăn lớn không chỉ ở Ethiopia mà trên toàn thế giới.

Atrie giải thích: “Mặc dù việc di chuyển của người dân ở Ethiopia không bị ảnh hưởng như ở các nước khác, nhưng vẫn còn tình trạng thiếu lao động trên toàn quốc khi tiến gần hơn đến mùa cao điểm của vụ thu hoạch [2020/2021].

“Chúng tôi thường thuê nhiều nhân công và có thể cung cấp nhà ở tạm thời trong mùa thu hoạch. Tuy nhiên, hiện nay, do kết quả của các biện pháp cách ly xã hội, chúng tôi phải hạn chế [số lượng] và thận trọng hơn về việc cách ly xã hội”.

Atrie cũng chia sẻ rằng việc duy trì các giao thức an toàn và sức khỏe dành riêng cho Covid-19 rất tốn kém đối với các nhà sản xuất. Việc thực hiện các biện pháp cách ly xã hội rất phức tạp và tốn kém khi tổ chức, đồng thời chi phí cho việc thiết lập các biện pháp vệ sinh thích hợp cũng là gánh nặng cho chủ trang trại.

Ông nói: “Chúng tôi phải thận trọng về mặt tài chính. “Cuối cùng thì việc thuê nhân công [hái cà phê] sẽ đắt hơn”.

CHẾ BIẾN

Sau khi thu hoạch, khâu chế biến cũng gặp trở ngại do thiếu lao động. Mặc dù đây cũng là kết quả trực tiếp của Covid-19, nhưng ảnh hưởng đã trở nên trầm trọng hơn do khối lượng cho vụ thu hoạch 2020/2021 cao hơn đáng kể so với những năm gần đây.

Atrie nói: “Ở cấp trang trại và chế biến, không có đủ công nhân để chế biến cà phê đủ nhanh để vận chuyển đến các nhà xuất khẩu lớn. 

Hơn nữa, giống như họ làm trong chính vụ thu hoạch, Atrie nói rằng “các biện pháp cách ly xã hội vẫn cần được đáp ứng tại các cơ sở chế biến”.

VẬN CHUYỂN

Sự chậm trễ trong vận chuyển và quá cảnh đã phổ biến ở các nước sản xuất cà phê trên toàn thế giới trong suốt năm 2020. Tuy nhiên, Atrie nói với tôi rằng mặc dù có một số sự chậm trễ nhỏ, việc vận chuyển qua chuỗi cung ứng Ethiopia không bị ảnh hưởng như ở các nước khác.

Ông cho biết thêm rằng những sự chậm trễ này không phải do các biện pháp xã hội, mà thay vào đó là do các tài xế đã xét nghiệm dương tính với vi rút và kết quả là bị cách ly.

Ông nói: “Tác động lớn nhất đến việc vận chuyển mà chúng tôi gặp phải là trong tình huống một số tài xế có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 và sau đó bị yêu cầu cách ly trong [bắt buộc] 14 ngày.

“Rõ ràng, điều này gây căng thẳng lớn cho các công ty vận tải ở Ethiopia, và thậm chí cả Djibouti nếu chúng tôi vận chuyển đến các cảng ở đó.

“Nhưng đây chỉ là những [vấn đề] nhỏ so với những vấn đề hợp đồng mà chúng tôi đã trải qua.”

THANH TOÁN

Khi cà phê rời khỏi trang trại, Atrie nói rằng việc thanh toán và hủy bỏ hợp đồng đã có tác động đáng kể đến các nhà sản xuất và xuất khẩu cà phê ở Ethiopia.

Đương nhiên, khi đại dịch lần đầu tiên lan rộng vào những tháng đầu năm 2020, những người mua cà phê nhân đã thận trọng với chi phí xuất khi nhu cầu từ khách hàng giảm. Do đó, nhiều người trong số họ đã hoãn các hợp đồng hiện có, trong khi những người khác hủy bỏ chúng ngay lập tức.

Atrie giải thích rằng các nhà xuất khẩu như Daye Bensa là một trong những người bị ảnh hưởng nhiều nhất khi điều này xảy ra. Ở Ethiopia, đại dịch đã trở thành một vấn đề sau khi thu hoạch xong nhưng trước khi cà phê được vận chuyển. Tại thời điểm này, các nhà xuất khẩu đã trả tiền cho nông dân mua cà phê của họ và tự chịu rủi ro một cách hiệu quả.

Atrie giải thích rằng khi các hợp đồng này sau đó bị hủy bỏ và hoãn lại, các nhà xuất khẩu bị dư cung cà phê. Điều này có nghĩa là họ đã đầu tư một lượng tiền đáng kể vào chứng khoán nhưng phải đối mặt với sự sụt giảm mạnh về nhu cầu. Anh ấy nói rất đơn giản: “Nhu cầu thị trường chậm lại trong khi chi phí của chúng tôi tăng lên.”

Mỗi ngày trôi qua, thế giới và lĩnh vực cà phê lại hiểu thêm về cách giảm thiểu tác động của Covid-19. Các bên liên quan trong toàn bộ chuỗi cung ứng đang thực hiện các biện pháp cải thiện khoảng cách xã hội và tăng cường sử dụng thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE).

Atrie nói rằng Daye Bensa là người đi đầu trong việc thích ứng trên toàn bộ chuỗi cung ứng của Ethiopia, và nhà xuất khẩu đang tìm cách hỗ trợ các nhà sản xuất đối phó với đại dịch theo cách tốt nhất có thể. Để đạt được mục tiêu này, anh ấy nói rằng họ đã phát triển các khóa đào tạo “Nhận thức về COVID” và cũng đã phân phát hơn 70.000 chiếc khẩu trang cho nông dân địa phương. 

Ông nói: “Mặc dù [vẫn còn] thách thức để tìm ra nhu cầu về cà phê của chúng tôi trong bối cảnh chi phí ngày càng tăng, chúng tôi vẫn cần đầu tư vào sức khỏe và hạnh phúc của cộng đồng. “Nếu không có các cộng đồng lành mạnh, chúng tôi không thể có được thứ tốt nhất mà cà phê Ethiopia [phải cung cấp].”

Điều quan trọng cần lưu ý là việc thích ứng với tác động của Covid-19 sẽ phụ thuộc vào nhà xuất khẩu và quy trình cụ thể mà họ sẽ sử dụng. Mặc dù về mặt lịch sử, việc sử dụng Sở giao dịch hàng hóa Ethiopia (ECX) để giao dịch cà phê ở Ethiopia là bắt buộc , nhưng thương mại trực tiếp tích hợp theo chiều dọc đã được phê duyệt trong những năm gần đây. Tùy thuộc vào mô hình giao dịch mà các nhà xuất khẩu và các thành viên khác trong chuỗi cung ứng sử dụng, đương nhiên sẽ có những khác biệt về cách chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng.

Atrie nói rằng trong khi Daye Bensa sử dụng mô hình giao dịch trực tiếp, thì việc cung vượt quá cầu cà phê là một vấn đề lớn đối với ECX và những người giao dịch qua nó. Ông nói rằng trong các kho hàng của ECX nói riêng, tình trạng dư cung là đáng chú ý nhất. Kết quả là cà phê nhân đã bị trì hoãn lâu hơn đáng lẽ ra.

Atrie nói: “Nhiều công ty sẽ cần phải xem xét một cách tiếp cận tích hợp theo chiều dọc hơn. “Điều này sẽ cho phép họ kiểm soát nhiều hơn việc di chuyển và bán cà phê của họ. 

“Nhờ mô hình tích hợp theo chiều dọc, chúng tôi có thể có mối quan hệ chặt chẽ hơn và giao tiếp trực tiếp với người mua của mình”.

Covid-19 đã có tác động đáng chú ý đến ngành cà phê ở Ethiopia, mặc dù tác động này khác nhau đối với các tác nhân ở mỗi giai đoạn của chuỗi cung ứng. Trong khi nhiều người cho rằng ở các nước sản xuất, chính các nhà sản xuất là người cảm nhận được tác động của đại dịch trước tiên, thì ở Ethiopia, điều này không đúng như vậy. Nhờ vào thời điểm thu hoạch và sự không chắc chắn của thị trường sau đó do Covid-19, nhiều nhà xuất khẩu đã phải gánh chịu gánh nặng của tác động của đại dịch.

Mặc dù vậy, vẫn có một con đường phía trước. Khi cao điểm của vụ thu hoạch 2020/2021 ở Ethiopia sắp đến gần, việc lập kế hoạch cẩn thận có nghĩa là các nhà sản xuất, người mua và xuất khẩu ở nước này đều chuẩn bị sẵn sàng và nhận thức được tác động của đại dịch. Liệu mọi thứ có khác đi trong những tháng sau vụ thu hoạch hay không vẫn còn phải xem.

Photo credits: Daye Bensa

Nguồn: Perfect Daily Grind

Link: https://perfectdailygrind.com/2020/12/how-has-covid-19-affected-ethiopian-coffee/

Biên dịch: 43 Factory Coffee Roaster